Waa goor habeenimo ah waxaan dhex mushaaxayaa qeybta qoraalada daabacan ee facebook “post” waxaan isha ku dhuftey qoraal diiranaa oo isoo jiitey oo yaaley barahaa bulshadu ku kulanto ee facebook waxey aheyd su’aal aad u fiicned oo mid kamida asxaabteyda uu kusoo daabacey barihisa bulshada ee facebook.
Hadaba su’aashu waxa ay u dhaceysey qaabkan fadlan I qanci? oo ii sheeg ujeedada ku duugan ee ka danbeysa calanka Somaliland? isla markaana ku lamaan ee uu sido iyo wakhtiii la aasaasey iyo waliba goobtii lagu aasaasey?. Cajiib!
sidoo kaleh waxa uu sheegey ninkaa saaxiibkey in ay waajib tahey in la helo cidii laheyd fikirkaa si aynu ugu maamusno.
Hadaba waxa la hayaa oo la heley cidii laheyd fikirka calanka buluuga ah ee somalia. Sidaa darteed maxaa ka somaalileyn loo laayahey hadii ay jirtana dad badan uga warqabi waayeen.
Waxa la hayaa in calanka somalia ee buluuga ahi leeyahey taariikh dadbadani hayaan oo xog-ogal u yihiin cidii keentey calanka ee fikirkisa laheyd sidoo kaleh la garanayo tariikhdii la aasaasey waxaanu magaciisu yahey shaqsigaa leh fikirka calanka somalia [Ahun] Maxamed cawaale Liibaan oo ah shaqsiyadkii 60kii ka ahaa xildhibanada koonfurta Somalia isla markaana ah kuwii ugu horeyey.
Hadaba saaxiibkey Mustafe isaga oo hadalka sii wata waxa uu sheegey in xil: Maxamed uu ahaa shaqsigii fikirkaa lahaa tariikhdu markey aheyd 12 Oct 1952 sidoo kaleh wuxuu raaciyey in ay jirto ujeedo cad oo uu leeyahey calankaa midabkiisu buluug yahey isagoo soo qaadanaya wareysi uu Maxamed mar idaacad ka bixiyey In uu Maxamed sheegey in ay jirto Ujeedo cad ee uu u doortey midabkan isla markaana uu yidhi, jamciyada quruumaha ayaa waxa ay aheyd mid qeyb weyn ka qaadatey dib ugala soo noqoshadii gumeystaha xornimada taasina ay sobobtey in Maxamed calanka jamciyada quruumaha oo ah buluug uu u raaco midabkiisa si uu u tuso uguna muujiyo in Somalia ay ixtiram u hayso sidoo kaleh uu sheegey Maxamed inaanu taasi oo kaliya u doorane ay jirto ujeedo kaleh oo ku duugan calankan midabkiisu yahey buluuga taasina ay tahey in somalia leedahey xeebta ugu dheer geeska africa isla markaa uu midabkani ka turjumayo midabka biyaha bada.
Sidoo kaleh ana aan ku daree Waxaa aan maqley in xidigta midabkeedu cad yahey yadna ay ka turjumeysey ujeedo aad u fiicneyd oo ah midowgii somaliweyn laakin noqdey mid lagu hungoobey. Intaa aan kaga imaado calanka somalia iyo tariikhdiisa Hadaba hadii ay jirto oo la garanayo cidii laheyd fikirkaa calanka somalia iyo tariikhdii la aasaasey, sidaa si lamida Maxaa loo heli wayayey cidii laheyd fikirka calanka somaliland ee sadex midablaha ah. waa suaasha uu saxiibkey mustafe u socdee. Intaa wuxuu sii raaciyey in ay jirto Ilo warar ah oo uu heley in ay shegayan sobobta calanka somaliland ka danbeysa iyo waliba xiligii la samayey, laakinse ay yihiin nasiib xumo kuwo is burinayaa oo aan inbadan lagu kalsoonan Karin hadii aan la hayn cidii fikirkan laheyd ee shegan laheyd.
…
- waa xogta ugu macquulsan een ilaa hada hayo lakin xogaha oo badey iskuna eeg eeg waxey keeneysaa khilaaf iyo isburin“Waxaa LA sameeyay sanadkii 1997 kii shirkii hargeysa ee marlabaadkii lagu dooranayay MAXAMED Xaaji Ibraahim cigaal waxaana sameeyay “Muraad cabdala saalax” oo ahaa nin arts ah oo asalkiisu yahay Carab reer awdal ah iskana lahaa gurigii udub ay Ku jirtay ee madax tooyada ka danbeeyay
Calankii hore wuxuu ahaa calan midabkiisa cadaan tahay dhexdana doogo goobo ah Ku leg tawxiidkana goobada Ku wareegsan tahay tusaale Ayaan calanka jabaan usoo qaadanayaa, halka goobada casaanka uu ku leeyahay ayuu keenuna ka lahaa goobo aqtar ah tawxiidkana Ku wareegsan tahay markii danbe aayaa kan lagu badalay Ina cigaal markii calankaan oo samaysan loo keenay ayuu Ku kordhiyay xidigta madow ee dhexda Ku taal dib ayuu “Muraad” ugu daray fikirkii ugu Ina cigaal Ku kordhiyay ee xidigta meadow sidaas ayeey ahayd
2_waxa jira war kale oo shegaya in calanku yahay kii jabhadii SNM oo wakhtigaa uu midabka casaanka ahi uu sareeyay dababdeena markii dalka la xoreeyay 1991kii midabka dooga ah LA saraysiyay halka midabka casaanka ahna LA hosaysiyay iyadoo looga gol leyahay inuu dhamaday wakhtigii dagaalku isla markaan LA galay wakhtigii nabada iyo barwaqda
3_waxa jira tariikh kale oo aan maqlay oo odhanaysa calankaa waxa bixisay dawldii ingiriiska wakhtigii gumaystaha ,oo Somaliland Lola dhaqmi jiray qab maamul hosaad hase yeshee warkaas isagunu wuu jiraa, dhawr odhahood oo kala duwan ayaan ka maqlay arinta calankeena lkn ilaa iminka ma hayo hadalka saxda ah oo Ku sabsan midka xaqiiqada ah,
calanku wuxuu kamida yahay waxyaabaha ka turjuma dad iyo dal noloshooda taariikhdooda amase dhaqankoodba , waana muhiim in qofkasta oo muwaadin ahi uu ka hayo xog Ku sabsan calanka uu hadhsanayo.
Waxaan dhaliil u haynaa wasaarada waxbarashada iyo tacliinta sare ee Somaliland oo ka gaabsatey in ay manhajka dugsiyada ku darto taaariikhda wadankooda si loogu dhigo barbaarta wax baraneysa ee aan loo dhigin taariikho shisheeye oo aan wax macne balaadhan ah u sameyneyn.
W/Q; Mufkr Bouni Abdi Abeib
buunicabdi@gmail.com
gabiley Somaliland
contact: 25220633560108
